Czy urządzenia chłodnicze podlegają dozorowi technicznemu?
Substancje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych stanowią potencjalnie poważne źródło emisji gazów cieplarnianych. Ich obsługa oraz serwisowanie wymaga więc przestrzegania rygorystycznych kryteriów środowiskowych. Nadzór nad prawidłowością działania takich instalacji oraz personelem i firmami wykonującymi usługi w tym zakresie jest precyzyjnie uregulowany w obowiązujących przepisach.
Regulacje prawne dotyczące urządzeń chłodniczych
Urządzenia chłodnicze są niezbędnymi elementami wyposażenia wielu firm, które potrzebują sprzętu pozwalającego na efektywne obniżanie temperatury. Najczęściej takie rozwiązania są niezbędne w branżach związanych z rolnictwem, przetwórstwem żywności, wytwarzaniem kosmetyków i farmaceutyków, a także procesami logistycznymi realizowanymi przy ich przewozie. Urządzenia chłodnicze są niezbędne do magazynowania żywności i innych towarów szybko psujących się, jak również przy ich sprzedaży detalicznej. Obniżona temperatura jest wymagana przy wielu procesach przemysłowych. Sprzęt chłodniczy to jednak nie tylko duże mroźnie i chłodnie, stanowiące wyposażenie obiektów handlowych komory chłodnicze, zestawy lodówek czy lad. Od lat standardem jest stosowanie systemów klimatyzacyjnych w obiektach biurowych, sklepach, punktach usługowych oraz budynkach produkcyjnych. Ze względu na wymogi związane z ochroną środowiska zarówno instalowanie, jak i wykorzystywanie takich urządzeń jest dość ściśle regulowane – informuje ekspert z firmy WestFrost, wykonującej prace związane z projektowaniem, budową i wyposażaniem mroźni i chłodni.
Zwiększająca się emisja gazów cieplarnianych, przyczyniających się do postępujących zmian klimatu, skłoniła prawodawców do precyzyjnego uregulowania kwestii związanych z użytkowaniem stosowanych w chłodnictwie gazów. Zachętą do takiego działania były pozytywne doświadczenia wynikające z wcześniejszego ograniczenia możliwości stosowania freonów, czyli substancji z grupy chlorofluorowęglowodorów (CFC – chlorofluorocarbons), w tym zwłaszcza wodorochlorofluorowęglowodorów (HCFC – hydrochlorofluorocarbons). Wprowadzone restrykcje przyczyniły się do znacznego zmniejszenia się tzw. dziury ozonowej. W związku z tym Unia Europejska zdecydowała się na przyjęcie ustawodawstwa, które zajmuje się również kwestiami związanymi z lepszą kontrolą nad emisją gazów należących do grupy fluorowanych gazów cieplarnianych, a zwłaszcza wodorofluorowęglowodorów (HFC), czyli tzw. f-gazów.
Na poziomie europejskim zagadnienie to jest regulowane przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517/2014 w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych, którego postanowienia zostały zaimplementowane do polskiego systemu prawnego przez Ustawę z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych. Wprowadziła ona między innymi ograniczenia w stosowaniu czynników chłodniczych o wysokim tzw. współczynniku GWP (Global Warming Potential). Jego wartość określa równowartość emisji dwutlenku węgla o identycznym wpływie na klimat z jednego kilograma danego czynnika. GPW wynoszące 150 oznacza, że 1 kilogram czynnika wywołuje w atmosferze taki sam efekt jak 150 kilogramów CO2. Poza ograniczeniami związanymi z używaniem określonych substancji przepisy oznaczają także konieczność posiadania odpowiednich uprawnień do obsługi urządzeń chłodniczych, jak również uzyskiwania pozwoleń i zgłaszania eksploatacji sprzętu, w którym są one wykorzystywane.
Wymogi związane z użytkowaniem i obsługą urządzeń chłodniczych
Zgodnie z obowiązującymi przepisami każdy operator, czyli osoba fizyczna lub prawna, która sprawuje faktyczną kontrolę nad instalacją chłodniczą np. komorą chłodniczą albo mroźniczą, klimatyzacyjną albo pompą ciepła, która zawiera 3 kg czynnika będącego fluorowanym gazem cieplarnianym albo stanowiącego ekwiwalent 5 ton dwutlenku węgla dla urządzeń niehermetycznie zamkniętych lub 10 ton CO2 dla urządzeń hermetycznie zamkniętych jest zobowiązany do rejestracji w Centralnym Rejestrze Operatorów (CRO). Poza obowiązkiem rejestracji konieczne jest założenie „Karty urządzenia”, w której muszą się znaleźć wszystkie informacje o sprzęcie, w tym ilość oraz rodzaj wykorzystywanego fluorowanego gazu cieplarnianego albo substancji kontrolowanej. Musi ona również zawierać dane o czynnościach instalacyjnych, a także wykonywaniu odpowiednich przeglądów. Założenie „Karty” powinno nastąpić w terminie do 15 dni od daty dostarczenia albo uruchomienia urządzenia.
Częstotliwość przeglądów zależy od ekwiwalentu dwutlenku węgla, któremu odpowiada wykorzystywanych czynnik chłodniczy oraz typu urządzenia. W przypadku systemów hermetycznie zamkniętych z ilością f-gazów poniżej 10 ton ekwiwalentu kontrole nie są przeprowadzane, w pozostałych przypadkach dla wartości od 5 do 50 ton będzie to raz na 12 miesięcy dla urządzeń bez systemu wykrywania wycieków i raz na 24 miesiące, gdy jest on zainstalowany. Kiedy ekwiwalent CO2 znajduje się w przedziale od 50 do 500 ton będzie to odpowiednio raz na 6 lub raz na 12 miesięcy. Dla urządzeń, w których ekwiwalent wynosi powyżej 500 ton kontrole muszą być wykonane raz na 3 albo raz na 6 miesięcy.
Wszystkie czynności serwisowe mogą być prowadzone wyłącznie przez osoby, które posiadają odpowiednie kwalifikacje potwierdzone tzw. certyfikatem personalnym, nazywanym też potocznie uprawnieniami f-gazowymi. Jest on wydawany dla personelu obsługującego i serwisującego urządzenia chłodnicze, klimatyzacyjne oraz pompy ciepła i agregaty w samochodach i przyczepach chłodniach przez jednostki akredytowane przez Urząd Dozoru Technicznego (UDT). Jego zdobycie wymaga zdania odpowiedniego egzaminu.
Certyfikat, również wydawany przez UDT, związany z obsługą urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła musi posiadać także przedsiębiorstwo, prowadzące działalność w zakresie ich instalacji, konserwacji oraz naprawy. Obowiązek ten dotyczy układów niehermetycznie zamkniętych, w przeciwnym razie obowiązuje jedynie certyfikacja dokonywana przez producenta urządzenia. Przedsiębiorstwa posiadające odpowiednie certyfikaty mogą być kontrolowane przez inspektorów UDT w zakresie czynności związanych z instalowaniem, naprawą, konserwacją, serwisowaniem oraz likwidacją urządzeń oraz opracowania i wdrożenia związanych z tym procedur.
Podziel się
Dziękujemy za ocenę artykułu
Błąd - akcja została wstrzymana